Przelewice Kościół parafialny pw Matki Bożej Królowej Polski »

Kościół parafialny
p.w. Matki Bożej Królowej Polski
w Przelewicach


Forma architektoniczna i cechy warsztatu datują kościół na koniec XIII wieku. Dostępne materiały źródłowe milczą na temat dziejów świątyni. W połowie XVIII wieku przy zachodniej ścianie szczytowej wybudowano drewnianą wieżę; w tym czasie zmieniono konstrukcję na ryglową zachodniego szczytu korpusu nawowego, wykonano nową więźbę dachową oraz przemurowano koronę murów. Wiek XVIII był okresem kompletowania nowego barokowego wyposażenia: z tego czasu pochodzi ołtarz ambonalny i – nie zachowany dziś – fragment dywanu koronacyjnego cesarza Leopolda II, stanowiący przykrycie pulpitu ambony. W latach 30-tych XIX wiek kościół wyposażono w nowe dzwony; dwa największe zostały przetopione w czasie I wojny światowej. Na początku XX wieku w trakcie remontu świątyni odsłonięto fragmenty pierwotnej polichromii ścian, które jednak zamalowano, za wyjątkiem wyobrażenia Piety o wymiarach 75x70cm. Po II wojnie światowej kościół został przejęty przez katolików i poświęcony 1 maja 1946 roku pod wezwaniem Matki Boskiej Królowej Polski; świątynię włączono do parafii w Rosinie. Dnia 31 grudnia 1986 roku powstała parafia w Przelewicach. W latach 40-tych usunięto fragmenty empor przy ścianach długich oraz kosz ołtarza ambonowego, który obecnie stanowi podstawę stołu liturgicznego. W latach 80-tych do południowej ściany dobudowano zakrystię i tymczasową plebanię. Kościół przelewicki należy do grupy pomorskich, późnoromańskich, bezwieżowych (pierwotnie) kościołów salowych, nie posiadających wyodrębnionego prezbiterium. W trakcie XVIII i XIX wiecznych przebudów zmieniono formę architektoniczną; powiększono otwory okienne, zmieniono formę nadproży. Wieża wykazuje cechy późnobarokowe. Kościół założony na planie prostokąta (2280x1120cm), orientowany z wieżą przy szczycie zachodnim, wzniesioną na planie kwadratu o boku 530cm. Ściany kościoła murowane z kostki granitowej (19 warstw), w szczycie wschodnim z kamieni polnych o wiązaniu cyklopowym, a w szczycie zachodnim ryglowe; ściany obwodowe o przekroju 95cm. Ściany wieży w konstrukcji szkieletowej, od zewnątrz oszalowane deskami; układ konstrukcyjny oparty na obwodowych słupach nośnych, spiętych ryglami, zastrzałami, rozporami i krzyżulcami. Więźba dachowa o konstrukcji krokwiowo-jętkowej z obustronną, ukośną podporą stolcową; całość obrobiona „od topora”, a połączenia ciesielskie kołkowane. Pokrycie korpusu nawowego stanowi ceramiczna dachówka karpiówka. Wnętrze kościoła salowe, z jednostopniowym podwyższeniem w części wschodniej. Ściana zachodnia opięta emporą o renesansowym charakterze balustrady. Pierwotnie ściany nawy były polichromowane (w ścianie południowej zachował się fragment malowideł); obecnie wnętrze bielone z współczesną dekoracją malarską w postaci ornamentu akantowego.