Pierwsza wzmianka o kościele pochodzi z 1325 r. W toku historii świątynia była kilkakrotnie niszczona w wyniku pożarów. Od XVI w. kościół służył wspólnocie ewangelickiej aż do dnia 5 sierpnia 1945 r., gdy został poświęcony przez ks. Bogdana Szczepanowskiego TChr jako katolicka świątynia parafialna.  Dnia 3 grudnia 2005 r. pożar strawił doszczętnie wieżę, zabytkowe organy i chór oraz wydatnie zniszczył nawę kościoła. Staraniem ówczesnego Proboszcza, śp. ks. kan. Grzegorza Zakliki, natychmiast podjęto odbudowę świątyni, która została pobłogosławiona do kultu Bożego przez Biskupa Mariana Błażeja Kruszyłowicza dnia 3 grudnia 2008 r. Wstawienie stałego nowego ołtarza do prezbiterium umożliwiło uroczyste dopełnienie poświęcenia tej świątyni, którego dokanał Arcybiskup Metropolita Andrzej Dzięga w 6. rocznicę pożaru, 3 grudnia 2011r.

Historia kościoła pw. Wniebowzięcia Najświetszej Maryi Panny w Nowogardzie

Kościół Mariacki w Nowogardzie to jeden z najpiękniejszych, najcenniejszych i najstarszych zabytków na Pomorzu. Zbudowany z cegły gotyckiej w formie trzynawowej i trzyprzęsłowej pseudo-bazyliki z trójbocznie zakończonym prezbiterium i prostokątną w rzucie wieżą. Nawy przykryte sklepieniami gwiaździstymi i krzyżowo żebrowymi podpartymi dwoma parami ośmiobocznych filarów. Jest budowa gotycka, wielokrotnie remontowana z całkowicie wymieniona więźba, sklepieniami, zwieńczeniem wieży i detalem architektonicznym.

Budowę kościoła rozpoczęli mieszczanie około 1325 roku przy współudziale właścicieli miasta, którzy w tymże roku oddali kościołowi młyn w dzierżawę. W 1334 roku pierwszy etap budowy musiał być ukończony, bowiem w tym roku mieszczanie ufundowali do wnętrza ołtarz p.w. Marii Magdaleny i ofiarowali 14 włók ziemi na wyposażenie i stalle dla duchownych. Ukończoną częścią kościoła było najprawdopodobniej prezbiterium, do którego w XV wieku dobudowana została kaplica grobowa rodu Ebersteinów, a wcześniej zakrystia usytuowana po południowej stronie prezbiterium. W 1451 roku hrabia Albrecht ufundował do wnętrza owej kaplicy ołtarz p.w. św. Trójcy. Korpus nawowy i wieże dobudowano do prezbiterium w ciągu XIV wieku. Ukończenie prac uwieńczyła fundacja wielkiego dzwonu zwanego imieniem Marii o średnicy 102cm.

W trakcie budowy korpusu nawowego zamierzonego początkowo jako wnętrze halowe, nastąpiła zmiana koncepcji i ostateczna realizacja wnętrza z wyższa nawa główna bez własnego oświetlenia. W miejscu okien zastosowano ostrołukowe blendy. Ten typ dyspozycji przestrzeni stosowany był na Pomorzu od XIV wieku, głownie na terenie Nowej Marchii, w kościołach w Gorzowie, Drawsku Pomorskim i Dobiegniewie,a na terenie księstwa zastosowany został w kościele św. Mikołaja w Wolinie a następnie w kościele farnym w Pyrzycach. Kształtem planu zbliżonego do poprzecznie ustawionego prostokąta, fara Nowogardzka nawiązuje do typu kołobrzesku stargardzkiego wykształconego na przełomie XIII/XIV wieku.

Ze średniowiecznego wyposażenia kościoła nie przetrwały żadne elementy. W 1534 roku kościół, w związku ze zmiana religii z katolickiej na protestancka, został dostosowany do nowej liturgii i do 1945 roku pełnił funkcje zboru protestanckiego. Uposażenie ziemskie kościoła oraz srebra kościelne przejęli właściciele miasta i te ostatnie sprzedali w 1546 roku w Szczecinie. W 1559 roku przeprowadzony został remont kościoła, gdyż wcześniej uszkodzony on został pożarem powstałym w wyniku uderzenia pioruna. W trakcie prac wymienione zostało zwieńczenie wieży i naprawione tynki. Prace finansował Ludwik von Eberstein, który ufundował również zachowany do dziś ołtarz. Po śmierci Ludwika, jego syn ufundował wykonany z drewna nagrobek z postaciami Ludwika i jego zony, zniszczony w XVIII wieku, a znany ze szkicu zamieszczonego w inwentarzu H. Lemeckego.

Pod koniec XVI wieku kościół dwukrotnie ulegał zniszczeniu. Po raz pierwszy w 1583 roku, a po raz drugi w 1595 roku. Wg. wizytacji kościelnej z 1607 roku zniszczony był dach, zawalone sklepienie w prezbiterium, uszkodzona była zakrystia, zawalony szczyt i zwieńczenie wieży. Organy zaś pogryzione zostały przez szczury. Z uwagi na wojnę trzydziestoletnia w takim stanie kościół pozostawał przez dłuższy czas, mając jedynie zabezpieczony dach pokryty trzcina i przeszklone okna. Gruntowny rok podjęto dopiero w 1686 roku, kiedy wykonano nowa więźbę dachowa, pokrycie dachu i wyposażenie wnętrz do którego wprowadzone zostały empory.

W czasie wielkiego pożaru miasta w 1699 roku kościół ocalał, jednak jego stan techniczny nie był zadowalający i w I połowie XVIII wieku mieszczanie dwukrotnie zwracali sie do króla pruskiego o pomoc w odbudowie świątyni. W 1736 roku sygnalizowany był zły stan wieży, a w 1742 roku mówiono o groźbie zawalenia sie sklepień w prezbiterium. Po uzyskaniu wsparcia, w 1744 roku rozpoczęto gruntowny remont, który z uwagi na skromne środki ciągnął sie kilka lat, a na dodatek w 1761 roku kolejny pożar świątyni zniweczył wcześniejsze wysiłki. Tym razem zawaliło sie sklepienie nad krypta w kaplicy Ebersteinów, skąd wydobyto 7 cynowych sarkofagów. Cześć z nich sprzedano, a cześć pozostawiono w kościele zamurowując wejście do krypty. Remont wieży, elewacji i stolarki prowadzono w latach 1770-1778. W 1789 roku odnowiono epitafia i wielki dzwon w wieży. W 1794 roku zamknięto cmentarz przy kościele przenosząc go na teren za Brama Gryficka.

Na początku XIX wieku stan kościoła był zadowalający. W jego wnętrzu oprócz ołtarza i ambony znajdowały sie empory ozdobione polichromiami figuralnymi, na ścianach wisiały miecze, ostrogi i pieczecie rodziny von Eberstein i portrety pastorów. W posadzkach znajdowały sie liczne płyty nagrobne. W 1821 roku elewacje kościoła otynkowano, a do wnętrza ufundowano nowe organy. Gruntowna restauracje wnętrza przeprowadzono w latach 1832/33. W tym czasie kaplice Ebersteinów nazywana kaplica sw. Trójcy zamieniono na magazyn., a nabożeństwa odprawiano na placu przed Brama Gryficka. W 1883 roku w oknach założono nowe witraże.

W 1918 roku rozebrano zniszczone zwieńczenie wieży i wybudowano nowe. W latach 1928 - 1931 zrekonstruowano zniszczone w 1925 roku sklepienie nad prezbiterium i nad nawami bocznymi. Wzmocniono filary, obniżono posadzkę likwidując krypty pod nawa główna. Odrestaurowano również ołtarz, ambonę, nawy i organy.

Do 1945 roku w kościele znajdowała sie biblioteka z wieloma cennymi starodrukami z XVI i XVII wieku. W 1945 roku kościół ocalał i juz w czerwcu został otwarty dla służby Bożej. W 1954/55 prowadzono remont wnętrz oraz naprawiono dachy. W latach 1957-69 odnawiano wnętrze usuwając empory boczne. Odbudowano zakrystie, przebito przejście z prezbiterium do wnętrza kaplicy św. Trójcy. Ściany naw pokryto polichromiami projektu Joanny Spychalskiej ze Szczecina. W 1960 roku wykonano nowa stolarkę okien, a w 1977 roku zbito tynki na elewacjach i odsłonięte ceglane lico murów. Prace ukończono w 1978 roku.

Z historycznego wyposażenia kościoła przetrwał ołtarz z XVI wieku i ambona z XVIII wieku. Pozostałe sprzęty wykonane zostały po 1945 roku. Dnia 3 grudnia 2005 r. pożar strawił doszczętnie wieżę, zabytkowe organy i chór oraz wydatnie zniszczył nawę kościoła i dzwony. Staraniem ówczesnego Proboszcza, śp. ks. kan. Grzegorza Zakliki, natychmiast podjęto odbudowę świątyni, która została pobłogosławiona do kultu Bożego przez Biskupa Mariana Błażeja Kruszyłowicza dnia 3 grudnia 2008 r. Nowe organy wykonane zostały przez Zakład Pana Władysława Cepki, dzwony przez Zakład Felczyńskich z Taciszowa.

Wstawienie stałego nowego ołtarza do prezbiterium (fundacja ks. kan Grzegorza Zakliki) umożliwiło uroczyste dopełnienie poświęcenia tej świątyni, którego dokanał Arcybiskup Metropolita Andrzej Dzięga w 6. rocznicę pożaru, 3 grudnia 2011r.